1  2  3

Powstanie japońskiej waluty (ok. I wieku naszej ery)

Pierwsze japońskie monety wzięły swój kształt od monet z brązu z kwadratową dziurą pochodzących ze starożytnych Chin. Qin Shi Huang - pierwszy cesarz Dynastii Qin, który zjednoczył północne Chiny, ujednolicił  kształt, rozmiar i tekst na pieniądzach. W 221r.p.n.e. odlewano monetę "pół tael" z kwadratowym otworem. Ten kształt monet był używany przez Dynastię Han (kolejnej po Dynastii Qin).

" Wu Zhu " moneta z brązu wypuszczona przez cesarza Wu Dynastii Han stała się standartowym modelem dla chińskich monet od tego czasu. Wschodnie kraje azjatyckie, włączając Japonię, wzorowały się na monetach chińskich. Dlatego też kształt i rozmiar monet na Wschodzie były bardzo podobne do swoich pierwowzorów w Chinach.

Pierwsze monety urzędowo bite w Japonii

Japoński rząd chętnie importował z Chin systemy kulturalne i społeczne, które mogły wzmocnić jego polityczną potęgę. Zgodnie z tą polityką była powstała moneta "Wado Kaichin" (lub "Wado Kaiho") wzorowana na chińskiej monecie Dynastii Tang "Kai Yuan Tong Bao". Wado Kaichin miała niemal identyczny jak Kai Yuan Tong Bao kształt, rozmiar i wagę.

Powyżej przedstawiono 12 kolejnych wzorów monet wydawanych w czasie 250 lat następujących po Wado Kaichin lub Wado Kaiho (760-958 r.). Te starożytne japońskie monety zwykle są określane  jako "Kochosen", co oznaczyło - "miedziane monety wydane przez Cesarza. "Kocho" - Cesarska Rodzina i "sen" - miedziane monety. Z brakiem miedzi radzono sobie w ten sposób, że rząd przetapiał stare monety. W związku z tym jakość tych monet po kolejnych przetapianiach pogarszała się. Ponadto wartość nowej monety też była określana jak ekwiwalent dziesięciu starych monet (na tej inflacji i związanej z nią wymianie zarabiał rząd). Używane były i stare i nowe monety zamiennie.

Pod koniec X wieku zaprzestano produkcji " Kochosen " z powodu osłabienia rządów cesarza.

Kiedy zawieszono wydawanie " Kochosen ", nastał okres, w którym rząd japoński nie miał swojej waluty. Monety sprowadzano z Chin i puszczano w obieg jako pieniądze Japonii.

W związku z rozwojem handlu i niedostateczna ilością w obiegu monet chińskich  miejscowe klany (daimyo) i bogaci kupcy  zaczęli wypuszczać własne monety razem z " Toraisen " - importowanymi chińskimi monetami). W środkowym Okresie  Muromachi (XIV-XVI w.) " Shichusen " (prywatnie wydawane monety japońskie) były puszczane w obieg jako zamiennik chińskich.

Były różne metody produkcji Shichusen, ale w większości wypadków  jakość Shichusen była gorsza niż Toraisen . W XIV wieku Toraisen były już niskiej jakości  z powodu zbyt długiego okresu używania. Zwano odtąd Toraisen i Shichusen  "Bitasen" (monety złej jakości).

W połowie XV w.  kwitła praktyka " Erizeni " (wyboru monet), ale ludzie nie chcieli przyjmować Bitasen z powodu ich niskiej wartości nominalnej i żądali dyskonta za ich używanie. Rząd i feudalni panowie (daimyo) zaczęli stosować środki zaradcze - zakazywać erizeni, ale było już za późno.

Pierwsza złota moneta wydawana została przez Koshu Takeda (daimyo Prowincji Kai)  i ważna była tylko w jego prowincji. Prowincja Kai była sławna dzięki największemu okręgowi wydobycia złota w Okresie Sengoku (koniec XV do konca XVI w.). Był to okres wielu wojen. Pod koniec Okresu Sengoku powstała potrzeba używania większych moninałow monet do załatwiania wielkich transakcji (zakupy broni, prowiantu w związku z toczonymi wojnami). Produkowano wtedy nma cały kraj różne rodzaje złotych i srebrnych monet.

Daimyo Takeda  znany był z  wysokiej  jakości okrągłych i prostokątnych złotych monet. Korzystał z obfitych złóż złota  w swojej prowincji . Złote monety bite przez niego nazywano "Koshu kin". Charakterystyczną cechą było to, że wartość "Koshu kin" była stosowna do wagi złota, które zawierała moneta. Waga i wartość moninalna były wybite na monecie.

Stosowane następujące nominały "Koshu kin ":

1 ryo             = ok. 15g

1 bu              =  1/4 ryo

1 shu             =  1/4 bu

1 shuchu        = 1/2 shu

1 itome          = 1/2 shuchu

1 koitome      = 1/2 itome

1 koitomechu = 1/2 koitome

Jak widać, stosowano podział na 2 i na 4. Trzy pierwsze nominały złotych monet (ryo, bu i shu - wszystkie dzielone przez cztery ) były później zaadoptowane przez system  monetarny Okresu Edo jako jednostki złotych monet .

Podaję też inne jednostki używane w Japonii:

1 koban = 1 ryo = 18 g złota = 3~3,5 koku ryżu

1 koku ryżu = roczny koszt wyżywienia rodziny

1 koku = ~180 litrów

1 go (miara pojemności) = ~0,2 litra

 Toyotomi Hideyoshi

W końcu XVI w. na rozkaz Toyotomi Hideyoshi zostały wykonane "Tensho Oban" przez złotnika Goto.

Zdjęcie przedstawia wielkie "Tensho Oban".

Toyotomi Hideyoshi zaczął rządzić w 1590 i wydobywał wielkie ilości złota i srebra dzięki wybudowaniu kopalń w Japonii i kontroli nad nimi. Jego następca Tokugawa Ieyasu zaprowadził w Okresie Edo jedność monetarną w całej Japonii.

Oban nie były używane w codziennych transakcjach, ale tylko dla specjalnych celów takie jak nagrody i dary. Oban posiadał niminał "10 ryo". Na monecie znajdował się równiez podpis złotnika - "Goto" na czołowej stronie . 10 ryo przekraczało swą  wartość nominalną ważąc 165g.

Oban (powyżej ) miał 17 cm długości i 10 cm szerokości i jest największą istniejącą złotą monetą na świecie.

1  2  3

autor strony - Rafał Żeglecki                                                          index